بررسی و تعیین عوامل و راهبردهای استقرار و نهادینه‏ سازی نظام تجاری‏ سازی دستاوردهای فن‏ آورانه (مورد مطالعه: مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی)

به واسطه هزینه ­بر بودن فعالیت‌های تحقیقاتی و آموزش­های مهارتی کشاورزی، عدم توجه به تجاری‌سازی فن‌آوری‌ها و دستاوردهای پژوهشی نوعی فرصت سوزی تلقی می­شود. تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار و مهم‌ترین راهبرد­های استقرار و نهادینه ­سازی نظام تجاری­سازی دستاوردهای فن ‏آورانه در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی به روش پیمایشی و با استفاده از الگوی سواتانجام شد. مدرسین و اعضای هیأت علمی که در پنج سال گذشته حداقل دارای دو طرح پژوهشی بودند، جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. اعتبار ظاهری ابزار سنجش با اخذ نظرات 10 نفر از کارشناسان و پایایی آن نیز با اندازه ‏گیری ضرایب کرونباخ آلفا تأیید شد. یافته­ها نشان داد که جمع ضرایب نهایی «عوامل داخلی» کمتر از صفر (763/0-) است. در محیط درونی مراکز، ضعف‌ها حاکم بوده و نقش آن‌ها در استقرار نظام تجاری ­سازی در مراکز مورد بررسی، بیش از نقاط قوت‌ آن‌ها می‏ باشد. کمبود زیرساخت‌های فنی توسعه فن‌آوری، وابسته بودن شدید مراکز آموزشی و پژوهشی دولتی به اعتبارات دولتی، نبود تعامل مناسب بین مراکز و بخش خصوصیبه ترتیب جدی‌ترین نقاط ضعف مراکز در فرآیند فوق می‌باشند.نتایج تحلیل فضای بیرونی مراکز نشان داد که جمع ضرایب نهایی عوامل بیرونی کمتر از صفر (0/857-) بوده و در محیط بیرونی بیش از فرصت­ها، "تهدیدها" حاکم هستند. در این میان بیشترین تهدیدها عبارتند از: کمتر از 2 درصد تولید ناخالص داخلی بودن اعتبارات پژوهشی تخصیصی کشور، بی ‏ثباتی شرایط اقتصادی، اختلال در روابط بین ­المللی و محدودیت اعتبارات آموزش ضمن خدمت سازمان‌ها. به‌طور کلی موقعیت مراکز مورد مطالعه در شرایط اتخاذ "راهبردهای تدافعی" قرار دارد. اهم راهبردهای تدافعی عبارتند از: ایجاد ساختار سازمانی قوی و مطلوب با ردیف اعتباری و پست­ های سازمانی مناسب برای مدیریت متعالی نظام تجاری ­سازی در مراکز با حذف یا ادغام برخی واحدهای سازمانی کنونی، توسعه و تجهیز و همراهی با استانداردهای جهانی مزارع، آزمایشگاه ­ها و کارگاه­ های آموزشی-پژوهشی مراکز، حمایت دولت از بخش خصوصی برای خرید دستاوردهای فن‏آورانه بومی از مراکز، استفاده حداکثری از پتانسیل مراجع قانونی برای تصویب قوانین حامی مدرسین و محققین تولیدکننده دستاوردهای تجاری­سازی شده و درآمدزا از جمله سخت­گیری در حفظ مالکیت فکری ایده­ها و نوآوری­ ها، حضور مستمر در بازار فن‌آوری کشاورزی ملی و بین ­المللی و برگزاری رویدادهای شتاب، ایده تاب و استارتاپ.